De freule
Wijlen mijn vriend Ton had een groot netwerk in alle lagen van de bevolking. Als slagerszoon was hij tot een geslaagde man opgeklommen. Een van zijn vele vriendinnen komt uit een adellijk milieu, we noemen haar De Freule. Zij is gewend aan personeel om haar heen, dat de familie op hun wenken bediende en eraan gewend om zichzelf in het centrum van de wereld te plaatsen. Als zij aan het woord is, vergeet ze haar omgeving, zoals ze eens het personeel tot achtergrondruis reduceerde en zo kwam het dat zij in een druk restaurant haar hoge woord deelde met vriend Ton op luide toon, zonder zich te bekommeren om haar omgeving of haar eigen privacy. Bon ton voor haar, want het was geen incident.
Adellijk milieu
Nu heb ik een kennis die mij op vergelijkbare manier puzzelt. Ik verdenk haar ook van een adellijk milieu maar zeker weten doe ik het niet. Ik leid het af uit haar gedragingen. Je moet weten dat ik tegenwoordig nogal wat evenementen organiseer, vooral voor eigen fun, maar in mijn kielzog genieten anderen mee. Van boksclinic en wandelingen tot vooral expo’s. Omdat ik van kleine gezelschappen houd, is het aantal deelnemers beperkt. Velen vissen tot hun teleurstelling achter het net, want de animo voor mijn uitjes is groot. Ze zijn ook leuk, al zeg ik het zelf. Ik leer steeds beter om het gezelschap te moduleren naar mijn hand, het voorrecht van de leider.
FOMO
Zo heb ik ontdekt dat mannen wat meer tijd nodig hebben om zich te verbinden, maar als zij zich opgeven, komen ze ook. Vrouwen hebben daarentegen wat meer last van FOMO (fear of missing out) en melden zich aan zonder zich te realiseren of ze echt kunnen of willen. Zij zijn minder trouw, grilliger ook en melden zich veel makkelijker af dan onze evenknie in het leven. Ik realiseer me dat ik alle genders voor het gemak volgens het ouwe denken uiteen rijt, mijn excuses voor wie hier aanstoot aan neemt. Overigens denk ik wel dat wie de basis op orde heeft, Adam en Eva in balans in zichzelf, wat makkelijker de variaties verkent, maar dit nu terzijde. En ik realiseer me dat de vrouwen die hun mannelijke eigenschappen goed onder de knie hebben, steviger in hun keuzes zijn.
Wu Wei
Ik heb mijn eigen voorrangsbeleid voor mannen ontwikkeld en ik zorg voor een drempel door een financiële bijdrage te vragen waar dat kan. Dit voorkomt dat ik met een horde grillige vrouwen op pad ben, ik prefereer mixed media. Ook groei ik persoonlijk in het adagium: Nicht ärgern, nur wundern. Men moet per slot van rekening de spiegel binnen en buiten hanteren. En als leider wil ik ook graag gerespecteerd worden, maar dat kan ik niet afdwingen. Wu Wei, oftewel doen door niet te doen en vertrouwen hebben in het totaal en andere zichzelf reinigende mechanismen, zijn principes die mij door menig minicrisis in mijn leven heen leiden.
De koning en de freule
Terug naar ‘het freulegedrag’. Zij permitteert het zich om spontaan op mijn event mee te komen met haar vriend, die zich wel keurig heeft aangemeld. Ik denk niet dat ze zonder ruggensteun was gekomen. Waarom niet even een appje of belletje om mijn fiat te vragen? Ze kan zich niet voegen in een regime, ze heeft geen antennes hiervoor, of beide? Heeft ‘de adel’ niet geleerd om te buigen voor gezag? Mogelijk niet, omdat ze zelf gezag vormen? Op datzelfde podium vertelde een gevluchte Syrische kunstenaar over zijn werk, hoe het ontspruit uit zijn wond. Zijn onvermogen om met vrijheid om te gaan, de pijn uit zijn geschiedenis in Syrië, dat geen vrede kent. Hij moet leren omgaan met vrijheid, dat je mag zeggen wat je denkt en je mag kleden hoe je wil en nog veel meer van onze Nederlandse vanzelfsprekendheden. Hij kreeg betrokken en compassievolle reacties. Haar reactie verraste me: “Je mag alleen onze koning niet beledigen”. En ze wijdde met een glimlach uit over het waarom en hoe en dat er straf op stond enzo, maar dat alles heb ik niet opgeslagen.
Arbeid adelt
Als therapeut versta ik haar, onze freule want ik ken een beetje van haar geschiedenis. Als leider kom ik mezelf tegen en vanuit vrouwelijk leiderschap waarin ik groei, haal ik mijn ruimte. Het is nog steeds een klus voor me om mijn verschillende petten te hanteren. Waar zet ik grenzen en waar ben ik tolerant? We komen allen van een pool om onderweg tijdens ons leven de andere pool te ontmoeten om zo uit sleetse routines te stappen en onze eigen weg genuanceerd en met realisme te kiezen. Als mede levensgenieter heb ik haar overigens graag op mijn pad. Zij houdt net als ik van taal, dansen en van extravagance. Ze heeft flair en is een beetje gek en daar ben ik dol op.
Zo was ik onlangs bij een nieuwjaarsbijeenkomst van het Nivon, dat voortspruit uit onze vooroorlogse arbeidersbeweging waar strijdliederen en de Internationale vanuit volle borst werden meegezongen. Zou het gezegde ‘Arbeid Adelt’ hier oorsprong treffen? Ik verdenk eerder kapitalistische lagen van de samenleving. De beweging kent zijn eigen emancipatie. De verhalenvertelster vertelde over haar geschiedenis, waarin veel onrecht naar voren kwam, vertelde over de nare vernederende invloed van de kerk en over de Rabobank die kleine keuterboeren benadeelde bij het verstrekken van leningen. Haar oma was een groot fan van Domela Nieuwenhuis, haar schriftje met krantenknipsels ligt als getuigenis hiervan in een museum. En ze deed uit de doeken welke protestactie ontstond in begin vorige eeuw in Appelscha toen haar familie zich uitschreef uit de kerk. Trots vertelde zij dat zij daarna streng atheïstisch werd opgevoed. En ik dacht: ‘Dat had nou ook weer niet gehoeven’.
